Τάσεις του Αναρχισμού

Το Α μέσα στον κύκλο είναι το σύμβολο του αναρχικού κινήματος.

Στους κύκλους των αναρχικών είναι γνωστό και σαν αλφάδι.
Αποτελείται από ένα κεφαλαίο "Α", κυκλωμένο από ένα "Ο". Το "Α" έχει τη σημασία του "Αναρχία", ενώ το "Ο" προήλθε από τη γαλλική λέξη "Ordre", που σημαίνει τάξη, και αναφέρεται σε μέρος μιας ρήσης του Προυντόν (η αναρχία είναι τάξη).
Η πρώτη γνωστή χρήση του συμβόλου είναι αυτή στα κράνη κάποιων στρατιωτών των Δημοκρατικών κατά την περίοδο του Ισπανικού Εμφύλιου Πόλεμου.
Το σύμβολο υιοθετήθηκε από την Ανοιχτή Εργατική Συμμαχία (Alliance ouvrière anarchiste), μια Βελγική αναρχική κολλεκτίβα, στις 25 Νοεμβρίου 1956, και από τότε άρχισε να γίνεται γνωστό. Σημαντική διάδοση γνώρισε όταν χρησιμοποιήθηκε από δυο αναρχικές νεολαίες, το 1964 από τη γαλλική Jeunesses Libertaires και το 1966 από την ιταλική Gioventu libertaria.

ΟΙ ΚΥΡΙΟΙ ΕΚΦΡΑΣΤΕΣ ΤΟΥ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΣ

Μιχαήλ Αλεξάντροβιτς Μπακούνιν: Ρώσος θεωρητικός του αναρχισμού που με τα γραπτά του και το βίο του λειτούργησε ως σημείο αναφοράς στην ιστορία του αναρχικού κινήματος. Επηρεάστηκε από την Εγελιανή Φιλοσοφία και την ιστορική Διαλεκτική από την οποία συνήγαγε τη θεωρία της αναρχικής πάλης. Ήρθε σε επαφή με τους Μαρξ, Ενγκελς και τον Προυντόν, τις θέσεις του οποίου για τον αναρχισμό ασπάσθηκε. Ο ίδιος εναντιώθηκε στην ύπαρξη κάθε μορφής κράτους.

Γεννήθηκε στο Πριαμούκινο κοντά στο Τβερ στις 8 Μαΐου του 1814. Προερχόταν από αριστοκρατική οικογένεια που ήθελε να τον δει να ακολουθεί στρατιωτική καριέρα. Μάταια όμως. Είχε την άποψη ότι οι στρατιώτες είναι δουλοπάροικοι, που δωροδοκούνταν για να καταστείλουν τον υπόλοιπο λαό. Κατατάχτηκε στη σχολή πυροβολικού το 1828 και στράφηκε στη φιλοσοφία. Το 1832 γίνεται αξιωματικός, αλλά δεν άντεξε άλλο και το 1835 πάει στη Μόσχα για να σπουδάσει φιλοσοφία.

Ο Εγελιανισμός (από το όνομα του Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ, κύριος εκπρόσωπος του γερμανικού ιδεαλισμού) ήταν τότε σε άνοδο και του κίνησε το ενδιαφέρον. Αποφάσισε να πάει στη Γερμανία για να σπουδάσει, στηριγμένος στην οικονομική βοήθεια του Χέρτσεν. Χαρακτήρισε τη φιλοσοφία του Χέγκελ ως την «Άλγεβρα της Επανάστασης».

Το 1842 βρέθηκε στη Δρέσδη και επηρεασμένος από τον Ρούγκε από το κίνημα της εγελιανής Αριστεράς. Το δοκίμιο του Η Αντίδραση στη Γερμανία τον αναγκάζει να καταφύγει στην Ελβετία. Το 1843 επισκέπτεται το Παρίσι και γνωρίζει τον Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν από τον οποίο ενστερνίστηκε τις αναρχικές απόψεις και αφιερώνει τα υπόλοιπα χρόνια για να κάνει το σοσιαλδημοκρατικό κίνημα αναρχικό και διεθνές. Έγινε μέλος της «Σλαβικής Επαναστατικής Επιτροπής» και το 1849 βρίσκεται πάλι στη Δρέσδη στο πλευρό του Ρίχαρντ Βάγκνερ. Εκεί συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε θάνατο το Μάιο του 1850. Η ποινή μετατρέπεται σε ισόβια και τελικά εκδίδεται στη Ρωσία.

Το 1868 προσχώρησε στη Διεθνή Ένωση Εργαζομένων, επίσης γνωστή ως Πρώτη Διεθνή. Ήταν μια ομοσπονδία ριζοσπαστικών συνδικάτων. Το 1870 πρωτοστάτησε σε μια αποτυχημένη εξέγερση στη Λυών και συνέταξε τη «διακήρυξη της αναρχικής επανάστασης» που τοιχοκολλήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου του 1870. Εκεί αναφέρει: «καταργούνται η κυβερνητική εξουσία του κράτους και η διοικητική μηχανή, επειδή κατέληξαν να είναι άχρηστες» (άρθρο 1) και «αναστέλλεται η λειτουργία των ποινικών και πολιτικών δικαστηρίων και τις αρμοδιότητές τους επωμίζεται η Λαϊκή Δικαιοσύνη» (άρθρο 2).

Πιέρ Ζόζεφ Προυντόν: Ο Πιέρ Ζοζέφ Προυντόν (1809-1865) υπήρξε ένας από τους κορυφαίους εκπροσώπους του αναρχισμού. Η καταγωγή του ήταν πληβειακή. Ο πατέρας του ήταν βαρελοποιός. Στην περίοδο των σπουδών του ο Προυντόν αντιμετώπισε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, αλλά χάρη σε υποτροφία που κέρδισε κατόρθωσε να συνεχίσει τις σπουδές του. Το 1840 εκδόθηκε στο Παρίσι η μπροσούρα του Τι Είναι Ιδιοκτησία, που προκάλεσε μεγάλη αίσθηση αφού υποστήριζε ότι η ιδιοκτησία είναι κλοπή. Υποστήριξε την ιδέα της ελεύθερης πίστωσης και μιας αντιπραγματιστικής ανταλλαγής. Το 1848 επιχείρησε να ιδρύσει μια λαϊκή τράπεζα.

Πιοτρ Κροπότκιν: Ο πρίγκιπας Πέτρος (Πιοτρ) Αλεξέγιεβιτς Κροπότκιν (1842-1921) ήταν σημαντικός Ρώσος αναρχικός κι ένας από τους πρώτους θεωρητικούς του αναρχοκομμουνισμού. Αριστοκρατικής καταγωγής, εγκατέλειψε τα προνόμια του και έζησε στην Αγγλία, τη Γαλλία και την Ελβετία όπου εργάστηκε για τη διάδοση των αναρχικών ιδεών. Επιστρέφει στη Ρωσία τον Ιούνιο του 1917 όπου τον υποδέχτηκε ο Αλεξάντερ Κερένσκυ (πρωθυπουργός της χώρας) και 60 χιλιάδες άτομα. Ο Κέρενσκυ μετά από λίγο καιρό του πρότεινε να αναλάβει το Υπουργείο Παιδείας, πρόταση που απέρριψε. Ο Κροπότκιν ενθουσιάστηκε με την Οκτωβριανή Επανάσταση, όμως στη συνέχεια άσκησε σκληρή κριτική μέσω επιστολών στον Λένιν.

Τον Ιανουάριο του 1921 ένα κρυολόγημα επιδείνωσε τη βρογχίτιδα από την οποία έπασχε. Η πνευμονία ήταν το επόμενο στάδιο. Ο Λένιν όταν πληροφορήθηκε ότι ο Κροπότκιν αρρώστησε, έστειλε ειδικό τραίνο με γιατρούς και τρόφιμα στο Ντμιτρόφ. Η υγεία του όμως χειροτέρευε και το πρωί της 8η Φεβρουαρίου του 1921 πέθανε.

Η Διαφοροποίηση του Αναρχισμού με τον Μαρξ

Στο συνέδριο του 1872 κυριάρχησε η διαμάχη ανάμεσα στη φράξια γύρω από τον Καρλ Μαρξ και τη φράξια γύρω από τον Μπακούνιν. Στο τέλος του συνεδρίου ο Μπακούνιν και διάφοροι άλλοι αποβλήθηκαν για συγκρότηση μυστικής οργάνωσης μέσα στη Διεθνή. Η αντίθεση μεταξύ των δυο κύριων ρευμάτων στους κόλπους της ήταν η εξής: Τα «αντιαπολυταρχικά» τμήματα υποστήριζαν την άμεση επαναστατική δράση και την οργάνωση των εργαζομένων προκειμένου να καταργηθούν άμεσα το κράτος και η κεφαλαιοκρατία, ενώ οι σύμμαχοι του Μαρξ την κατάκτηση της πολιτικής δύναμης από την εργατική τάξη και την ύπαρξη μιας μεταβατικής μορφής κράτους μετά την επανάσταση. Έτσι λοιπόν ο αναρχισμός αρνείται τη μεταβατική περίοδο της Δικτατορίας του Προλεταριάτου για μια αταξική κοινωνία. Προωθεί την αυτοδιαχείριση και εστιάζει στην προσωπική ευθύνη.

ΕΙΔΗ ΑΝΑΡΧΙΣΜΟΥ

Ατομιστικός αναρχισμός: Υποστηρίζει ως αναγκαία την αναγνώριση της «εμπράγματης ιδιοκτησίας» του κάθε ατόμου. Ο κύριος εκπρόσωπος αυτού του ρεύματος είναι ο Κάσπαρ Σμιντ. Ο ατομιστικός αναρχισμός είναι μορφή άκρατου φιλελευθερισμού.

Αναρχοκολεκτιβισμός: Ο κολεκτιβιστικός αναρχισμός είναι μια μορφή άκρατου σοσιαλισμού όπου κύρια στοιχεία είναι ο ακραίος κολεκτιβισμός, η ταξική πάλη, η κοινωνική επανάσταση, το κοινωνικό καθήκον, κοινοκτημοσύνη.

Αναρχοσυνδικαλισμός: Αναπτύχθηκε στη Γαλλία, Ισπανία και την Ιταλία. Αντιτίθεται στο κράτος, την πολιτική πάλη και τα πολιτικά κόμματα. Δίνει τον πρώτο ρόλο στα συνδικάτα και θεωρεί την απεργία ως τη βασική μέθοδο πάλης.

Αναρχοκομμουνισμός: Θεωρεί ότι την ιδιοκτησία θα πρέπει να τη διαχειρίζονται οι εθελοντικές ομάδες, σημείο που προσβάλει όμως την ελευθερία της νομής της κατοχής και της εκμετάλλευσης αυτής από τον ιδιοκτήτη. Κύριος εκφραστής ο Κροπότκιν, ο οποίος τοποθετούσε τα συμφέροντα της κοινωνίας πάνω απ’ αυτά του ατόμου. 

Πριμιτιβισμός: Ο Πριμιτιβισμός είναι μια τάση του Αναρχισμού, που εστιάζει στο ρόλο της μετάβασης από τις πρώτες τροφοσυλλεκτικές και ασχολούμενες με το κυνήγι κοινωνίες, στις αγροτικές. Οι υποστηρικτές της προτείνουν την επιστροφή σε «μη πολιτισμένους» τρόπους ζωής μέσω της αποβιομηχάνισης, της κατάργησης του καταμερισμού εργασίας και εγκατάλειψη της τεχνολογίας. Ο Πριμιτιβισμός ασκεί κριτική στον πολιτισμό και την τεχνολογία. Είναι κατά του καταμερισμού εργασίας και της εξειδίκευσης.

Αναρχοχριστιανισμός: Στον όρο αυτό συγκαταλέγονται οι διάφορες παραδόσεις που συνδυάζουν τον αναρχισμό με το χριστιανισμό. Οι εκπρόσωποι του πιστεύουν ότι η ελευθερία είναι δικαιολογημένη πνευματικά μέσω της διδασκαλίας του Ιησού.

Οικοαναρχισμός: Ο Οικοαναρχισμός υποστηρίζει ότι μικρές οικοκοινότητες (των 50-150 ανθρώπων) είναι η μορφή που πρέπει να έχουν οι ανθρώπινοι οικισμοί ώστε να αναπτυχθεί ο ανθρώπινος πολιτισμός. Τα πολιτικά συστήματα οφείλουν να αλλάξουν και να οργανωθούν ξανά ώστε να εξασφαλιστούν οι συνθήκες για τη δημιουργία αυτών των οικοκοινοτήτων.

και τέλος το νέο φρούτο  που δεν έχει καμιά σχέση με τον Αναρχισμό 

Αναρχοκαπιταλισμός: Αναρχοκαπιταλισμός αποκλήθηκε το ρεύμα εκείνο του φιλελεύθερου ατομικισμού που αρνείται την ύπαρξη του κράτους ως αυτόνομου μηχανισμού εξουσίας. Οι κύριοι θεωρητικοί του οραματίστηκαν ένα κοινωνικό μοντέλο στηριγμένο αποκλειστικά στην ατομική ιδιοκτησία.και την ιδιωτική πρωτοβουλία. Οι βασικοί τους στόχοι ήταν η διαμόρφωση ενός δικαίου στηριγμένου στα αρνητικά δικαιώματα, η ιδιωτικοποίηση όλων των κρατικών θεσμών και η εξάλειψη κάθε μορφής άμεσου εξαναγκασμού έναντι οιουδήποτε πολίτη. Πίσω από τις αρχές τους υφέρπει μια προσήλωση στα φυσικά δικαιώματα και στην λοκιανή κοσμοθέαση. Πολλοί αναρχοκαπιταλιστές θεώρησαν ως εμβρυακό μοντέλο αναρχοκαπιταλιστικής κοινωνίας την μισοδιαλυμένη από τους πολέμους και ουσιαστικά ακυβέρνητη επί χρόνια Σομαλία.